ملتی که نشانه و تاریخ و هویت ندارد گم است، مانند بچه‌ای که پدر و مادر خودش را گم کرده است. ما با جمهوری‌اسلامی بود که نیاکان خود را گم کردیم و تازه می‌گوییم کو؟ پدر و مادر ما کجا هستند؟ آبا و اجداد ما کجا هستند؟ نشانه‌ها و رسوم ما کجا هستند؟

از دی‌ماه دوران‌ساز ۱۳۹۶ ایران وارد یک وضعیت انقلابی شده است. تحولات خیابانی از آن زمان، تمامیت رژیم اسلامی حاکم بر ایران را هدف گرفته است و تمایلات سیاسی خود را در آمال و خواست‌هایی جستجو می‌کند که فراتر از ظرفیت جمهوری اسلامی هستند. اکنون که در پاییز ۲۵۸۱ (۱۴۰۱) بسر می‌بریم، این انقلاب ملی یکی از بلندترین خیزهای خود را برداشته است.

از دی‌ماه دوران‌ساز ۱۳۹۶ ایران وارد یک وضعیت انقلابی شده است. تحولات خیابانی از آن زمان، تمامیت رژیم اسلامی حاکم بر ایران را هدف گرفته است و تمایلات سیاسی خود را در آمال و خواست‌هایی جستجو می‌کند که فراتر از ظرفیت جمهوری اسلامی هستند. اکنون که در پاییز ۲۵۸۱ (۱۴۰۱) بسر می‌بریم، این انقلاب ملی یکی از بلندترین خیزهای خود را برداشته است.

در این گفتگو امین سوفیامهر و سعید قاسمی‌نژاد به گفتگو پیرامون سیاست خارجی مطلوب دولت ایران از فردای سرنگونی رژیم جمهوری اسلامی می‌پردازند. این دو در این گفتگو تلاش می‌کنند مختصات این سیاست خارجی را از چشم‌انداز یک دیدگاه واقع‌گرایانه و مبتنی بر تامین حداکثری منافع ملی ایران ترسیم کنند. آن‌ها همچنین بسته سیاستی خود درباره چگونگی تنظیم سیاست خارجی، از منظر راست میانه را نیز ارائه می‌دهند.

نیازهای ما در امروز قطعا وجوه اشتراکی دارد با کارهای موفقی که در پیش از ۵۷ انجام شد ولی پرسش اصلی این است که کمبودهای آن دوره را چگونه تکمیل کنیم. درواقع آنچه من به جامعه می‌گویم این است که درک ما فقط بر مبنای آنچه در گذشته رخ داده نباشد بلکه بایستی افراد مسئولیت فردی، سازمانی و سیاسی خود را بشناسند و در روند اداره کشور و در سطوح مختلف، کارها با مشارکت صورت بگیرد.

نیازهای ما در امروز قطعا وجوه اشتراکی دارد با کارهای موفقی که در پیش از ۵۷ انجام شد ولی پرسش اصلی این است که کمبودهای آن دوره را چگونه تکمیل کنیم. درواقع آنچه من به جامعه می‌گویم این است که درک ما فقط بر مبنای آنچه در گذشته رخ داده نباشد بلکه بایستی افراد مسئولیت فردی، سازمانی و سیاسی خود را بشناسند و در روند اداره کشور و در سطوح مختلف، کارها با مشارکت صورت بگیرد.

از چهار کارشناس، دکتر محمدرضا جهان‌پرور، اقتصاددان فدرال رزرو آمریکا، دکتر امین سوفیامهر، تحصیلکرده فلسفه و روابط بین‌الملل در آمریکا، دکتر ناصر کرمی، متخصص اقلیم و استاد دانشگاه در نروژ و بابک مینا، دانشجوی دکترای فلسفه در مدرسه مطالعات عالی پاریس، در قالب یک میزگرد دعوت کردیم دیدگاهشان را درباره ایران‌گرایی در میان بگذارند. این میزگرد با مدیریت علیرضا کیانی، سردبیر نشریه «فریدون» برگزار شد.

وقتی داریوش اول این نظام اداری ایران را پایه گذاری می‌کند، برای پاسخ به یک نیاز است. در دوره هخامنشی، ایران بزرگترین امپراتوری وقت را داشته است. این سرزمین وسیع، بدون نظم، قابل اداره نیست. بایستی برای آن فکر درستی کرد. داریوش اول این فکر را پایه می‌گذارد.

اگر ما کمک کنیم که اهالی آبان ذهنیت قربانی و بازنده پیدا نکنند، به جنبش‌های دیگر خواهند رسید و اگر در آن‌ها هم سرکوب شوند، اگر به دام ذهنیت قربانی و بازنده نیفتند، می‌توانند ادامه دهند، تا لحظه‌ای که کلک سیستم را بکنند. این درسی بود که من از آن استراتژی نجات و در واکنش به قربانی بودن و بازنده بودن گرفتم.

پهلوی اول دوره تامین امنیت است. دوره ایجاد دولت مقتدر است. دوره پهلوی دوم دوره توسعه اقتصادی است، مدرن‌سازی فرهنگی است، گسترش آزادی‌ها است و به نظر من به صورت طبیعی شما در دوره پهلوی سوم به سمت توسعه سیاسی و گسترش آزادی‌های سیاسی می‌رفتید که آن روند با فاجعه ۵۷ قطع شد.

پیش از انقلاب من هرگز به عنوان یک زن، چه در دوران دبیرستان چه در دوران دانشگاه، مانعی احساس نکردم. این فقط احساس من نیست. من هرگز احساس نکردم که به عنوان یک زن مانعی بر سر تحصیل و کار من هست. البته در خیابان و کوچه و بازار از طرف جامعه مورد آزار قرار می‌گرفتم، با همان متلک‌هایی که گفته می‌شد و این‌طور کارها، اما از جانب حکومت مورد آزار قرار نمی‌گرفتیم.

چرا بازگشت به مشروطه؟ شما می‌خواهید از مشروطه عبور کنید که به چیز جدید برسید؟ من می‌گویم چیز جدید درست شده. وقتی یک چیز جدید درست شده شما نمی‌توانید با نابود کردن آن چیز جدید، چیز جدید درست کنید. بله حتما می‌توان در درون آن اندیشید و آن را نوتر کرد. تمام خوانش‌هایی که از مشروطه می‌شود خوانش‌های ایدئولوژیک است. در درون خوانش‌های ایدئولوژیک می‌آیند امر جدید را و حوزه‌ای که ما در آن‌جا تازه، جدید و مدرن شدیم را می‌کشند و می‌گویند ما می‌خواهیم یک چیز تازه بیاوریم. امکان‌پذیر نیست. در خلاء این‌ها را می‌گویند.

در سنت استبداد وجود نفت و تسلط دولت بر آن، دولت را از نظر درآمدی مستقل از مردم می‌سازد و دولت مستقل از ملت را پدید می‌آورد. در حالیکه در شکل دموکراتیک، مالیات‌ دهنده حقوق دولت را می‌دهد. حقوق ملکه و حقوق پادشاه را می‌پردازد. مفهوم عقب‌افتاده و وهن‌آمیز «ولایت» را هم ندارد.

اصلاح‌طلبی یک چیز آزموده‌نشده‌ای نیست و خب شکست خورده. یعنی همه راه‌ها را ما رفته‌ایم و شکست خورده‌ایم. بنابراین امروز دیگر نمی‌شود گفت که خب یک سری آدم بیکارند، می‌خواهند براندازی کنند! خیر، براندازی امروز بر فکت مبتنی است.