از هاروارد تا میهن: جایی برای توهم نیست

آنچه از یکی از استادان برجسته دانشگاه هاروارد، رئیس پیشین دفتر پنتاگون آمریکا و معاون سابق وزیر دفاع ایالات متحده در امور امنیت داخلی و جهانی آموختم، صرفا تئوری نبود، بلکه نقشه‌ی راهی عملی، قوی و قابل اجرا برای تغییر رژیم و بازسازی ملی ایران است. نکته‌ی کلیدی در سخنان اریک روزنباخ که می‌گفت «استراتژی بدون اجرا، توهّم است»، راهنمایی حیاتی برای لحظه‌ی سرنوشت‌ساز ایران است. این نوع درس‌ها نه‌تنها کاربردی‌اند، بلکه امروز بیش از هر زمان دیگری به آن‌ها نیاز داریم تا از مسیر پرچالش گذار عبور کنیم و آینده‌ای متحد، عادلانه و روشن را در کنار شاهزاده رضا پهلوی بسازیم. در این یادداشت، نشان خواهم داد که چگونه یک الگوی استراتژی و اجرای سطح بالا می‌تواند ایران را وارد فاز تغییر واقعی کند.

اجرا؛ نیمی از نبرد

در یکی از مهم‌ترین درس‌های دوره‌ای که در هاروارد تمام کردم («اجرای استراتژی برای رهبری عمومی»)، اریک روزنباخ تأکید کرد که فقط داشتن یک چشم‌انداز یا امید کافی نیست برای موفقیت. ما که به آینده‌ی آزاد ایران باور داریم و به اصول بنیادین مورد تأکید شاهزاده رضا پهلوی (تمامیت ارضی، آزادی و برابری شهروندان، جدایی دین از حکومت و حق انتخاب مردم برای تعیین شکل نظام) پایبندیم، باید به واقعیت نگاه کنیم:

• هیجان، شعارهای زیبا یا تئوری‌های بلندپروازانه، جای خالی اجرای واقعی و منسجم را نمی‌گیرند.

•  برای ایران پس از رژیم، چشم‌اندازی روشن داریم، و برای آن، برنامه‌ ای هماهنگ، به‌ موقع و منضبط باید اجرا کرد.

به همین دلیل است که جمله‌ی روزنباخ مستقیما به قلب موضوع مورد نظرم‌ می‌پردازد:

«استراتژی بدون اجرا، توهّم است»

برای کسانی که به گذار ملی با رهبری شاهزاده رضا پهلوی متعهد هستند، این یک فراخوان جدی است. مسئولیت ما صرفا حمایت اخلاقی نیست، بلکه ساختن زیرساخت‌های عملیاتی‌ است که امید را به باور و باور را به واقعیت تاریخی تبدیل کند.

رهبری در دل پیچیدگی

روزنباخ به من آموخت که رهبری مؤثر، کنترل همه‌چیز نیست؛ بلکه ایجاد وضوح در دل آشفتگی است. رهبری شاهزاده رضا پهلوی، به‌ویژه در جریان نزاع اخیر میان اسرائیل و رژیم اسلامی در ایران، دقیقا چنین مدلی از رهبری بود: روشن‌گری بدون دخالت در جزئیات، رهبری استراتژیک بدون مدیریت خرد.

رهبری شاهزاده رضا پهلوی هیچ‌گاه سلطه‌گرانه نبوده، بلکه همواره کانونی اخلاقی و ملی برای شکل‌گیری ایرانی آزاد و آباد بوده است. این همان نوع رهبری است که روزنباخ در کلاس‌هایش به ما آموزش داد: ریشه‌دار، مورد اعتماد، و مقاوم در برابر فشار.

ما (فعالان، متخصصان، و رهبران محلی) باید با این الگو هماهنگ باشیم، نه در تضاد با آن. پرسش‌هایی که باید از خود بپرسیم:

• آیا اقدامات ما، وضوح بیشتری ایجاد می‌کند یا ابهام بیشتری؟

• آیا شبکه‌های ما موجب همبستگی می‌شوند یا پراکندگی؟

• آیا مواضع شاهزاده را تقویت می‌کنیم یا تضعیف؟

گذارهای بزرگ تنها با انرژی پیش نمی‌روند،‌ بلکه با هم‌راستایی موفق می‌شوند.

همان‌طور که روزنباخ در مورد مدیریت بحران در پنتاگون توضیح‌ می‌دهد، زنجیره‌ی اجرا باید هماهنگ باشد. در مورد ایران، معنای آن این است که مشروعیت و اعتماد شاهزاده رضا پهلوی باید اصل سازمان‌دهنده‌ی اقدام هماهنگ باقی بماند. 

آمادگی برای اجرا: مسئولیتی مشترک

یکی از مهم‌ترین آموزه‌های روزنباخ این بوده که برای کاهش خطر شکست پس از تغییر رژیم، حتی اگر احتمال شکست کم باشد، باید زیرساخت اجرای موفق را از پیش ایجاد کنیم، نه پس از تغییر.

به همین دلیل است که انتظار کافی نبوده و شاهزاده رضا پهلوی از همین حالا چندین پروژه و تیم تخصصی را راه‌اندازی کرده است.

ما چه اقداماتی را باید در کنار فعالیت‌های تبلیغاتی و آگاهی‌بخشی انجام دهیم؟

• تشکیل تیم‌ها در حوزه‌های مختلف برای ارائه خدمات اولیه

• سازوکار همکاری در میان ایرانیان خارج از کشور برای پاسخگویی سریع و شفاف

• کانال‌های اعتمادسازی برای کنشگران مدنی، با تعهد به اصول بنیادین شاهزاده

• مرکز ارتباطات واکنش‌سریع برای مدیریت انتظارات، مقابله با دروغ‌پراکنی و حفظ ثبات 

• برنامه‌های تاکتیکی برای هم‌راستایی بین‌المللی

هیچ‌یک از این اقدامات، در تضاد با رهبری شاهزاده نیستند، بلکه تجلی اعتماد به همان رهبری هستند. شاهزاده رضا پهلوی، تنها چهره‌ی ملی است که اقدامات عینی برای نهادسازی آینده انجام داده است. او با ایجاد نهادها و ابتکارات تخصص‌-محور، سکویی واقعی برای بازسازی ایران فراهم کرده است. این‌ها حرکت‌های نمادین نیستند، بلکه ساختارهایی واقعی و پایدار برای نجات میهن‌اند.

از الهام تا اقدام

جمله‌ای که از روزنباخ آموختم - (استراتژی بدون اجرا، توهّم است) - یک شعار نبود، بلکه یک چالش بود. ما نباید آزادی را در ذهن خود صرفا تصور کنیم، بلکه باید آن را بسازیم. باید رهبری را تقویت کنیم، و بالاتر از همه، باید مسئولیت اجرا را بپذیریم.

این نوشته، دعوتی است به همه‌ کسانی که پشت شاهزاده رضا پهلوی ایستاده‌اند: هماهنگ شوید، و برای ساخت ایرانی آزاد، باثبات و سرافراز آماده‌تر شوید.

بر اساس اصول اجرای استراتژی هاروارد که اریک روزنباخ ارائه می‌دهد، موفقیت نیاز به رهبری همبستگی‌ساز، مشروعیت، نماد، اقتدار قوی، هوش هیجانی، و تعهد عمیق به رهبری اخلاق‌محور دارد. شاهزاده رضا پهلوی، تمام این ویژگی‌ها را داراست. رهبری او برای اجرای موفق آن در مسیر آینده‌ی ایران، ضروری است.

توصیه‌هایی برای همه‌ی ما

با بهره‌گیری از آموزه‌های روزنباخ، باید:

• چشم‌انداز مردم‌محور شاهزاده را دائما و شفاف در داخل و خارج بازتاب دهیم تا مشارکت بیشتر و مشروعیت گسترده‌تری حاصل شود.

• پیام‌رسانی را بر پایه‌ی استراتژی بلندمدت بنا کنیم.

• همواره برای ایجاد یا حفظ پویایی، برنامه‌ای برای «پیروزی‌های کوچک» داشته باشیم. پیروزی های کوچک برای حفظ انگیزه لازم هستند.

• در هر منطقه، تیم‌هایی متنوع، ولی وفادار و هدف‌محور، گرد رهبری شاهزاده ایجاد شوند.

• چشم‌انداز کلی را به اهداف مشخص، نظام پاسخگویی و برنامه‌های قابل تنظیم تبدیل کنیم.

• با شفاف‌سازی منافع تغییر، با اطلاعات نادرست مقابله کنیم؛ بدون قضاوت و ‌بدون زبانی تند، به پرسش «چه نفعی برای من دارد؟» از مردم و ذینفعان داخلی و خارجی، پاسخ دهیم.

• با نهادهای بین‌المللی و متخصصان ایرانی همکاری کنیم تا ظرفیت فنی و راهبردی تقویت شود.

• روایت‌هایی ارائه کنیم که غرور و امید ایرانیان را بازتاب دهد؛ با تمرکز بر شاهزاده به عنوان نماد وحدت ملی.

• ریسک‌های احتمالی را، همان‌طور که شاهزاده هشدار داده، پیش‌بینی کنیم و در حد توان مدیریت کنیم.

همان‌طور که روزنباخ یادآوری می‌کند، سنجش مسئولیت‌پذیری ما در وعده‌های ما نیست، بلکه در عمل ما است؛ و اکنون، وقت عمل است.

منابع:

• اجرای استراتژی در رهبری عمومی، از دوره‌های آموزشی دانشگاه هاروارد، با تدریس اریک روزنباخ

• درس‌های رهبری برای دوران بی‌ثبات، برگرفته از دوره‌های آموزشی دانشگاه هاروارد، با تدریس اریک روزنباخ